زهرا کمالی دهقان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کارکردهای منفی و مثبت کروناویروس در دوران کرونا و بعد از قرنطینه، گفت: کروناویروس پدیده‌ای اجتماعی با کارکردهای مثبت و منفی است که مهم‌ترین کارکرد مثبت آن را می‌توان حفظ محیط‌ زیست و ترمیم قسمتی از لایه ازن عنوان کرد، اما از دیگر کارکردهای مهم اجتماعی این ویروس این بود که دولت و مردم برای جلوگیری و مصونیت از این بیماری با یکدیگر تلاش کردند؛ مراسماتی که پیش از بروز این ویروس با تشریفات زیادی برگزار می‌شد، اکنون با کم‌ترین تشریفات برگزار می‌شود و حتی کلاس‌ها و کنفرانس‌ها نیز به صورت آنلاین برگزار می‌شود.

این جامعه‌شناس به دیگر ابعاد مثبت کروناویروس در دوران بعد از قرنطینه اشاره کرد و گفت: کروناویروس باعث آشنایی بیشتر با تکنولوژی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی شد. از سویی دیگر مقامات کشور نیز مسائلی که کروناویروس با خود به همراه داشت را صادقانه‌تر از قبل با مردم در میان گذاشتند.

وی درباره کارکردهای منفی کروناویروس نیز گفت: مهم‌ترین کارکرد منفی کروناویروس در دوران قرنطینه و پس از قرنطینه رخ می‌دهد. انجمن جامعه‌شناسی نیز در دوران قرنطینه پرسشنامه‌ای تنظیم و برای تمامی استان‌ها ارسال کرد و از مردم خواست به سوالات پاسخ دهند تا از این طریق بررسی شود که مردم چه شرایطی را در دوران قرنطینه تحمل کرده‌اند؟. بررسی این پرسشنامه‌ها حکایت از افزایش خشونت خانگی در دوران قرنطینه داشته است. همچنین مشخص شد که پیوستگی خاصی میان سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با موضوع بهداشت رخ داده است.

این جامعه‌شناس از دیگر کارکردهای منفی کروناویروس در دوران پس از قرنطینه را «تحت تاثیر قرار گرفتن شرایط اقتصادی» عنوان و خاطرنشان کرد: در ایران افراد زیادی با شرایط اقتصادی متوسط رو به پایین زندگی می‌کنند، اما به دنبال شیوع ویروس کرونا آنها با مشکلات اقتصادی و فشارهای روانی بالایی روبه‌رو شدند که این موضوع نیز منجر به پرخاشگری، خشونت خانگی و ... شد. از طرفی دیگر دوران قرنطینه باعث شد ساختارهای سیستمی که از رده خارج شده بود را شناسایی کنیم، یکی از آن‌ها سیستم آموزش و پرورش بود که عموما دارای کیفیت کم و معلم‌محور است. با برگزاری کلاس‌های آنلاین و شبکه‌های تلویزیونی این موضوع به خوبی نمود پیدا کرد.

کمالی دهقان با اشاره به اینکه ابعاد منفی کروناویروس در دوران بعد از قرنطینه بیشتر است، به فاصله‌گذاری فیزیکی اشاره کرد و افزود: در ایران، امکان رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی وجود ندارد؛ به طور مثال راننده‌ تاکسی‌ها برای مسافرکشی‌ باید چهار مسافر را همزمان سوار خودرو کنند، در غیر این صورت از نظر اقتصادی برایشان صرفه‌ای ندارد و این رفتار هم مغایر با پروتکل‌های بهداشتی است؛ در واقع در دوران بعد از قرنطینه موضوعی به نام رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی نخواهیم داشت و این موضوع موجب افزایش کروناویروس می‌شود.

کمالی دهقان تاکید کرد که نه تنها کروناویروس در وضعیت پاندمیک قرار گرفته است، بلکه عواملی مانند مسائل اقتصادی، اجتماعی و روانی که بعد از بیماری نیز بروز پیدا کرده‌اند، پاندمیک می‌شود و این موضوع تنها خاص ایران نیست، اما شاید باتوجه به مشکلات اجتماعی مانند بیکاری، حاشیه‌نشینی و... که پیش از این نیز ایران با آن درگیر بود، با بروز کرونا این مشکلات پررنگ‌تر شوند.

وی معتقد است که در موضوع کروناویروس هم مردم و هم دولت باید به صورت همزمان کنش‌گر باشند و هردو همزمان مسئولیت اجتماعی را برعهده بگیرند، به طور مثال رعایت فاصله فیزیکی نوعی مسئولیت اجتماعی است که مردم خودشان باید آن را رعایت کنند، البته در این مسیر شبکه‌های اجتماعی تاثیر مثبتی داشته‌اند، اما آموزش هم در یک شب تاثیری ندارد.