دکتر وحید قاسمی، در وبینار تعیین گرهای اجتماعی کووید۱۹ که امروز (سه شنبه_۱۱ آذرماه) برگزار شد، اظهار کرد: اگر از آمار مرگ و میر کرونا به راحتی بگذریم واقعیات جامعه از بین می رود و عادی سازی آن برای مردم می تواند گمراه کننده باشد، چون هرکدام از افرادی که روزانه در آمار مرگ و میر به حساب می آیند فقط یک عدد نیستند، بلکه هرکدام یک کنشگر اجتماعی بودند.

وی با اشاره به اینکه آمار مربوط به تست های تایید شده کرونا خیلی آمار مطمئنی نیست که براساس آن بتوانیم نتیجه گیری و تصمیم گیری کنیم، تصریح کرد: ولی اگر فرض کنیم آمار مرگ و میر همه کشورها واقعی است می توانیم از این آمار و اطلاعات بهره بیشتری ببریم.

استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه به طور کلی به لحاظ علمی در رابطه با تعیین کنندگان اجتماعی پاندمی کرونا می توانیم از دو مسیر حرکت کنیم، گفت: یکی مسیر سخت گیرانه است و یکی مسیر سهل گیرانه. اگر بخواهیم تعیین کنندگان پاندمی را به گزاره های قابل دفاع به لحاظ علمی ببریم، یعنی در این حوزه بتوانیم به تئوری دست پیدا کنیم به داده های جامع و آمارهای دقیق و جزئی نیاز داریم، به خصوص آمار دقیق و جزئی در رابطه با مرگ و میرها، درحالی که این آمارها در دسترس ما نیست، ضمن اینکه آمار تک تک فوت شدگان و ویژگی های آنها به لحاظ متغیرهای اجتماعی و فرهنگی را نداریم، یعنی هرچند این آمارها وجود دارد، ولی در دسترس پژوهشگران نیست.

وی ادامه داد: بنابراین امکان اینکه با رویکرد سخت گیرانه بتوانیم تحلیل کنیم وجود ندارد، درحالی که رویکرد سهل گیرانه می تواند ما را به این سمت ببرد که مجموعه ای از فرضیه ها طرح شود و باتوجه به اطلاعات و داده هایی که در دست داریم می توانیم فرضیه هایی تعریف کنیم که قابل اعتنا هستند، اما اینکه با چه شدت و قوتی تایید شوند هنوز برای ما مشخص نیست.

قاسمی با تاکید براینکه خیرهای اولیه در مباحث مربوط به عدالت اجتماعی حائز اهمیت فراوان است، تصریح کرد: نگاه منصفانه به عدالت اجتماعی از چند اصل پیروی می کند؛ یکی از این اصول عنوان می کند خیرهای اولیه برای مردم یک جامعه باید به گونه ای برابر توزیع شود. خیلی مواقع می گوییم معنای عدالت برابری نیست اما این جمله تا حدی درست است و در بسیاری از مواقع معنای عدالت اجتماعی، برابری است، به این صورت که گروه های مختلف اجتماعی صرف نظر از اینکه درچه طبقه اجتماعی، چه خانواده ای و با چه وضعیت اقتصادی و فرهنگی به دنیا آمده اند و تمامی افراد صرف نظر از گرایشات و باورها باید دسترسی برابر به خدمات بهداشتی، درمانی، آموزشی و اقتصادی داشته باشند.

به گزارش ایسنا، استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه توزیع منصفانه خیرهای اولیه ملاک کلیدی برای این است که بفهمیم یک جامعه تا چه حد عادلانه است، افزود: همه گیری کرونا فاصله غنی و فقیر را با وضوح بیشتری به ما نشان داد، درحالی که اگر می خواهیم شهروندانی فعال داشته باشیم که حس تعلق به جامعه بسیار قوی داشته باشند و در بحران ها همه کمک و مشارکت کنند باید خیرهای اولیه به خصوص زیرساخت های سلامت و آموزش را برای همه مردم جامعه یکسان فراهم کنیم.

وی یکی از اشتباهات راهبردی جامعه ما را خصوصی سازی در دو حوزه سلامت و تحصیلات دانست و گفت: به طور ضمنی کسی که پول بیشتری دارد دسترسی بیشتری به امکانات بهداشتی و آموزشی دارد. این اشتباه راهبردی مهمترین موضوعی است که پدافند غیرعامل کشور باید به آن توجه کند.

قاسمی بیان کرد: جهان پیرامون ما به طبقه بالا و زیرین تقسیم شده و اینکه فرد در طبقه زیرین به دنیا بیایید تا اینکه در یک منطقه بالا، سرنوشت فرد را تغییر می دهد، اما هرچه از این موضوع دور شویم به سرنوشت عادلانه تری می رسیم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه واژه تعیین گر به لحاظ علمی به این مفهوم است که ببینیم چه عواملی باعث می شود یک پدیده اجتماعی در گروه هایی از جامعه عمومیت بیشتر و در گروه هایی عمومیت کمتر پیدا کند، تصریح کرد: هر پدیده اجتماعی پیامدهای مختلفی دارد ولی گروه های اجتماعی نیز براین موضوع تاثیر می گذارد. اپیدمی کرونا نیز تفاوت طبقاتی را واضح تر کرده و مجددا تضاد طبقاتی ایجاد خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد در ۲۰۱۹ موضوع اصلی نابرابری اجتماعی را مورد توجه قرار داد، ادامه داد: در گزارش سازمان ملل نشان داده شد مهمترین دغدغه مردم بیکاری، فقر و نابرابری، فساد و جرم و خشونت است، این ۴ موضوع کلیدی در کشورهایی بوده که جنبش اجتماعی در آنها اتفاق افتاده است، اما کووید باعث شد به طور موقت موضوع سلامت اولویت اول شود، برای همین جنبش های اجتماعی که به صورت خیابانی ظهور و بروز می کردند کمرنگ شده است.

استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان با تاکید براینکه به دلیل اپیدمی کرونا موضوعات کلیدی موقتا اولویت خود را از دست دادند، اظهار کرد: روزی که واکسن این بیماری در دسترس عموم قرار گیرد جنبش های اجتماعی دوباره با قدرت بیش از گذشته ظهور خواهد کرد، چون الان نهفته شده و مثل یک فنر جمع شده اند، درحالی که نه تنها فقر و نابرابری و فساد از میان نرفته، بلکه در اپیدمی واضح تر و شفاف تر شده است، بنابراین از هم اکنون باید به فکر باشیم با بهبود وضعیت متغیرهایی مثل فقر و نابرابری از جنبش های اجتماعی در آینده جلوگیری کنیم.

قاسمی با بیان اینکه اپیدمی کرونا نابرابری های اجتماعی را در حوزه سلامت، آموزش و نظام طبقاتی ملموس تر کرد، تاکید کرد: نابرابری هایی که ملموس شده را نباید منفی تلقی کنیم، بلکه باید نگاهی مثبت داشته و در عادلانه تر کردن این نظامات بکوشیم.

وی با بیان اینکه هنوز تعیین کنندگان اجتماعی در حد فرضیه باقی مانده است، توضیح داد: آنچه ۶۰ سال سابقه دارد تعیین کنندگان اجتماعی سلامت است که کمیسیون مستقلی در سازمان بهداشت جهانی آن را پیگیری می کند و به این نتیجه رسیده که در ۵ حوزه باید به این تعیین کنندگان بپردازیم؛ تحصیلات، ثبات اقتصادی، محیط، مراقبت های بهداشتی و زمینه های اجتماعی و فرهنگی.

این پژوهشگر اجتماعی با بیان اینکه در حال حاضر تا حد زیادی در رابطه با تعیین کننده ها آمار و اطلاعات داریم اما آمار و اطلاعاتی که در روابطه با کووید۱۹ در دسترس ماست عمدتا شامل این است که چه تعداد افراد شناسایی شده و چه تعداد مرگ و میر داشته ایم، افزود: تعداد فوت بیماران بیشتر قابل اطمینان و با واقعیت نزدیک است، بنابراین برای بررسی رابطه تعیین کننده ها و کووید، یکی از شاخص های خوب شاخص فلاکت است که ترکیبی از بیکاری و تورم است و براساس آن می توان وضعیت اقتصادی کشور را ارزیابی کرد .

وی ادامه داد: یکی از کارهایی که می توان انجام داد مقایسه وضعیت بهترین و بدترین کشورها از نظر شاخص فلاکت و مقایسه میزان مرگ و میر بر اثر کووید است. این مقایسه نشان می دهد کشورهایی که شاخص فلاکت بدتری داشته اند مرگ و میر بیشتری داشته اند و آنها که شاخص فلاکت بهتری داشته اند مرگ و میر پایین تری داشته اند، این روابط اتفاقی نیست و بخش زیادی از آن قابل تبیین است.

این استاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه آمار مرگ و میر در ثروتمندترین کشورهای جهان براساس شاخص های سرانه، نشان می دهد فقط ثروتمند بودن کافی نیست، بیان کرد: در رابطه با بیماری کووید برخی کشورها با اینکه شاخص حکمرانی خوبی داشتند، اما مرگ و میر قابل توجهی داشته اند، درحالی که حکمرانی و معیارهای آن مثل حاکمیت قانون و کنترل فساد مهمترین و کلیدی ترین موضوع به لحاظ زیرساخت یک جامعه است با این وجود در برخی موارد به آمار و اطلاعات می توان تردید کرد.