به گزارش ایسنا، وبینار تخصصی سمت و سوی افکار عمومی در دوران کرونا به همت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) و با حضور دکتر علی‌اصغر سعیدی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و دکتر آرش نصر اصفهانی، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه اجتماعی صبح امروز (۵ اسفند) برگزار شد.

تمامی کشورها از کرونا ضربه اقتصادی خوردند

دکتر سعیدی در این نشست مجازی با اشاره به اهمیت توجه به افکار عمومی گفت: از زمان همه‌گیری کووید ۱۹، نخستین فرضی که در افکار عمومی و به‌ویژه در بین سیاست‌گذاران مطرح شد، بحث تقابل بین اقتصاد و سلامت بود و بیشتر بحث‌های روشنفکری روی این حوزه‌ها متمرکز بود.

وی تأکید کرد: تقریباً تمامی کشورها از مسأله کرونا ضربه اقتصادی خوردند. شاید برخی فکر ‌کنند که ضربه اقتصادی که کشور متحمل شد، به دلایل شرایط تحریم بیش از سایر کشورها بود، اما ضربه اقتصادی به کشورهای توسعه‌یافته تناسب بیشتر بود.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: موضوعی که در این بین مطرح شد، تفاوت بین آمار مرگ و میر در کشورهای مختلف بود. برخی این تفاوت در آمار (قربانیان) را ناشی از اثربخشی برنامه‌های کنترلی در برخی کشورها مثل کره‌جنوبی و چین می‌دانستند. این اجماع در بین سیاست‌گذاران شکل گرفت که برای کاهش آمار مرگ و میر باید برخی نکات از جمله اجباری شدن استفاده از ماسک، پرهیز از تجمع طولانی در مکان‌های بسته، کاهش تماس اجتماعی (دورکاری، عدم برگزاری مراسم‌های مختلف و ...) باید رعایت شوند.

وی خاطر نشان کرد: این برنامه‌ریزی‌ها کم و بیش در بسیاری از کشورها انجام شد، اما آنچه مورد غفلت قرار گرفت، نبود نگاه جامعه‌شناختی به مسأله کرونا و بی‌توجهی به این نکته بود که مردم باید رفتارهای خود را با این سیاست‌ها تنظیم کنند. از اینجا اهمیت توجه به افکار عمومی مشخص می‌شود؛ اینکه مردم درباره کرونا چه فکر می‌کنند؟ مشکلات آنها در این ایام چیست؟ چطور می‌توان رفتارهای اشتباه مردم را تصحیح کرد؟ خوشبختانه با وجود تمامی مشکلات، نظرسنجی‌هایی در این خصوص در ایران انجام شده است.

اهمیت کسب اطلاعات از مجاری رسمی / پیامدهای منفی توهم توطئه

دکتر سعیدی افزود: اینکه مردم اطلاعات را از طریق چه راهی – رسمی یا غیررسمی - به دست می‌آوردند، بسیار حائز اهمیت است. یکی از بحث‌هایی که در زمینه کرونا مطرح شد و به توزیع اطلاعات ضربه زده است، توهم توطئه است که البته این موضوع کمتر در آمارهای ایران دیده شده و ریشه آن بیشتر در آمریکا مشاهده می‌شود.

وی تأکید کرد: بحث توهم توطئه علاوه بر ضربه زدن به توزیع اطلاعات، به شدت بر رفتارهای مردم نیز تأثیر می‌گذارد. توهم توطئه می‌تواند پیامدهای منفی روی مدیریت کرونا داشته باشد؛ به عنوان مثال، نتایج یک نظرسنجی در آمریکا نشان می‌داد که تنها ۳۱ درصد مردم واقعیت کرونا را قبول کرده بودند. در این شرایط، نظریه‌های متخصصان رد می‌شود و شرایطی پیش می‌آید که باید چراغ بردارید و به‌دنبال واقعیت بگردید!

تأثیرپذیری بیشتر گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه

دکتر سعیدی افزود: اگر این مسأله به درستی کنترل نشود، کشورها در مدیریت بهداشت و سلامت با چالش مواجه خواهند شد. افکار عمومی از این حیث بسیار اهمیت دارد و نحوه کنترل و اصلاح افکار (و رفتارهای غلط) بعد از خروج از این بحران، قطعاً بر سیاست‌های آینده جامعه نیز تأثیر می‌گذارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: مسأله دیگر این است که جایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد، تأثیر زیادی روی رفتارهای آنان دارد. بروز رفتارهای غیرعقلانی از سوی گروه‌های آسیب‌پذیر نشان‌دهنده لزوم اتخاذ سیاست‌های خاص است. اصلاح رفتارهای گروه‌های آسیب‌پذیر در مدیریت کرونا بسیار مهم است، زیرا در بین، گروهی معتقد به تئوری توطئه هستند یا برخی افراد کمتر به دنبال کسب اطلاعات هستند. از همین رو، در بسیاری از کشورهای دنیا، تعداد افراد مبتلا به کرونا در بین گروه‌های آسیب‌پذیر بسیار بیشتر بوده است.