کرونا خشونت خانگی را به یک بحران جدی تبدیل کرده است
یک کارشناس حقوق جزا و جرم‌شناسی گفت: یکی از پیامدهای ظهور ویروس کرونا، قرنطینه خانگی است که این خود افزایش آمار خشونت خانگی را به دنبال داشته است و خشونت خانگی را هم به عنوان چالش دیگر امروزه بشر اضافه کرده و تبدیل به بحران جدی برای تمام کشورها شده است.

دکتر هلاله دلسوز خاکی در گفت و گو با ایسنا، گفت: خانواده، نخستین سازمان اجتماعی است که فرد در آن زندگی می‌کند و اساساً کانون کمک، تسکین، التیام و شفابخشی است و باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضای خود را کاهش و راه رشد و شکوفایی آنها را هموار کند. در دین اسلام بنایی مقدس‌تر از نهاد خانواده در نزد خداوند متعال نیست.

وی افزود: در سورة روم آیه ۲۱ آمده است: از آیات الهی این است که از جنس خودتان همسرانی برایتان آفرید تا در کنار او آرامش یابید و باهم انس بگیرید و میان شما مودت و مهربانی برقرار ساخت. قانونگذار نیز در اصل دهم قانون اساسی بیان داشته که همه قوانین و مقررات و برنامه‌ریزی های مربوط به خانواده باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری و قداست آن باشد. همچنین در ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی بیان شده زوجین مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند. با این حال، محیط خانواده می‌تواند بنا به دلایلی متشنج شود، در معرض آفت‌ها و آسیب‌ها قرار گیرد و کارکرد مثبت و طبیعی خود را از دست بدهد و حالتی انحرافی به خود بگیرد.

این عضو انجمن جرم شناسی خاطرنشان کرد: یکی از این انحراف‌ها خشونت خانگی است که آثاری ویرانگر بر پیکره این نظام بنیادی دارد. خشونت در لغت به معنای درشتی، سختی، تندخویی، بی‌رحمی و خشم و غضب و درمتون تخصصی، خشونت معادل واژه Violence به معنای زور، عنف، شدت و سختی است. فرهنگ آکسفورد، این کلمه را به معنای تجاوز، زیان، آسیب، شدت، خشونت، تهدید، غضب، بی حرمتی و اعمال زور به کاربرده است. آکادمی ملی علوم آمریکا، خشونت را رفتاری تعریف می‌کند که توسط فردی به قصد تهدید یا آزار بدنی دیگران بروز می‌کند. خشونت رفتاری آگاهانه است که نتایج احتمالی آن، ایجاد آسیب فیزیکی یا درد در فرد دیگر است و فرد برای پیشبرد مقاصد خویش آن را انجام می‌دهد.

هزینه خشونت خانگی بر بهداشت جامعه بسیار سنگین است

دلسوز خاکی ادامه داد: یکی از انواع خشونت خانگی، همسرآزاری است. که از طریق اعمال خشونت توسط یکی از زوجین به وجود می‌آید. خشونت خانگی، مشکل شایع بهداشت عمومی در سراسر دنیا است و مؤلفه‌های کودک‌آزاری، همسرآزاری و بدرفتاری نسبت به سالمند را در بر می‌گیرد. تبعیض و خشونت در تمامی جوامع بشری با وجود تفاوت در دین، مذهب ، فرهنگ و اقتصاد وجود داشته و پدیده‌ای است جهانی، فراتاریخی و فرافرهنگی که عمری به قدمت تاریخ بشریت دارد. هزینه تحمیل شده ناشی از خشونت خانگی بر بخش بهداشت جامعه بسیار سنگین بوده و بخشی از آن برای مداوای آسیب جدی جسمی - روانی از جمله اضطراب‌ها و علایم اختلالات روانی هزینه می‌شود. با توجه به آنچه بیان شد پدیده خشونت خانگی و همسرآزاری علاوه بر شیوع گسترده، دارای پیامدها و عوارض گوناگونی برای افراد تحت خشونت است. معمولاً فرزندانی که شاهد این خشونت‌ها هستند تمرکز خود را از دست داده و مستعد ابتلا به مشکلات روانی شدید مثل استرس، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، عقب ماندگی هوشی، پرخاشگری، ناتوانی یادگیری و حتی تأخیر در روند رشد فیزیکی می‌شوند.

این مدرس دانشگاه افزود: پسرانی که شاهد خشونت پدرانشان بر مادرانشان بوده‌اند ممکن است خود نیز در زندگی زناشویی آینده این خشونت‌ها را بازآفرینی کنند. افسردگی، حملات اضطرابی، اعتیاد به مواد مخدر، الکل، بزهکاری و فرار از خانه در میان این کودکان شایعتر است. مشاهده رفتارهای خشن پدر، خشونت‌های خانگی اعم از ظلم‌ها، اهانت‌ها و آسیب‌های مردان در برابر چشم فرزندان در محیط خانواده بسیاری از دختران را در زندگی آینده با حس انتقام یا حس ممانعت از بروز چنین وقایع درگیر می‌کند تا بدانجا که تلاش می‌کنند که برابر شوهر، رفتار خشونت‌آمیز داشته باشند تا هرگز دچار وضعیتی مشابه مادرشان نگردند. زنانی که در معرض خشونت قرار می‌گیرند با مسائل جدی و مشکلات جسمانی و بهداشتی نظیر دردهای لگن، نشانگان روده تحریک‌پذیر، سردرد، بی‌خوابی، خستگی، شکستگی‌های مهم، جراحات سنگین، خونریزی داخلی و یا حتی مرگ روبرو و صدمات جبران‌ناپذیر جسمانی و روانی را متحمل می‌شوند.

اثر خشونت خانگی چون موجی وسیع در جامعه پخش می‌شود

دلسوز خاکی در ادامه بیان کرد: گسترش خشونت می‌تواند آثار نامطلوب برسلامت جامعه نیز داشته باشد، تأثیر خشونت خانگی چون موجی با شعاع وسیع در جامعه پخش می‌شود و به یکایک افراد جامعه می‌رسد. احساس عدم کفایت در مدیریت خانواده، از کارافتادگی جسمی و روانی و اجتماعی، عدم کارایی در محیط کاری، کاهش منزلت خانوادگی و اجتماعی، پناه آوردن به داروهای روان‌گردان، الکل، مواد مخدر، احساس درماندگی، افسردگی مزمن، کاهش انرژی احساسی و عاطفی، اضطراب شدید، سلب توانمندی، ابتلا به بیماری‌های روان‌تنی و کاهش رضایت زناشویی از زندگی از تأثیرات منفی رفتارهای خشونت‌آمیز در خانواده است.

وی اظهار کرد: به هر حال پدیده همسرآزاری به هر دلیلی که صورت می‌گیرد، پیامدهای منفی زیادی را برای سلامت فرد، خانواده و جامعه دارد. خشونت به صورت رفتاری اکتسابی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و انسجام خانواده را بر هم می‌زند. یادگیری خشونت توسط فرزندان و به کارگیری آن در زندگی آتی، فرار از خانه و مدرسه، افسردگی و اضطراب، گوشه‌گیری و انزواطلبی، مکیدن انگشت، جویدن ناخن، لکنت زبان و اعتیاد به مواد مخدر از تأثیرات منفی خشونت خانگی بر کودکان و نوجوانان است.

انواع خشونت

وی در ادامه با اشاره به انواع خشونت‌ها در خانواده تصریح کرد: یکی از این خشونت‌ها خشونت روانی است این نوع خشونت به معنای هر نوع رفتار و گفتار خشنی است که سلامت روانی فرد را با خطر مواجه می‌نماید. مثل انتقاد ناروا، تمسخر، توهین، تهدید به ازدواج مجدد، تهدید به طلاق، اعمال مالکیت، عدم اجازه خروج از منزل، تهدید به بچه دزدی، تهدید به تخریب دارایی، متلک گویی و اجبار به دیدن تصاویر و صحنه‌های خلاف عفت.

دلسوزخاکی ادامه داد: نوع دیگر خشونت جسمی به معنای هر نوع رفتار خشنی است که از روی قصد و نیت منجر به آسیب و صدمات جسمانی شود و مصادیق آن عبارتند از ارتکاب به قتل، ضرب و جرح، گازگرفتن، سیلی‌زدن، خفه‌کردن، چاقوکشی، تیراندازی، سقط به خاطر جنسیت و خودکشی اجباری.

این کارشناس جرم شناسی افزود: نوع دیگر خشونت جنسی به معنای هر نوع رفتار جنسی خشنی است که از روی قصد و نیت توأم با زور و بی‌رضایتی و یا اکراه و یا بی میلی و یا خارج از روابط متعارف بین دو جنس مخالف به تهدید و صدمه جنسی انجام شود و مصادیق آن عبارتند از تجاوز به عنف، آزار جنسی و مزاحمت و تماس بدنی، ختنه دختران، حاملگی اجباری، اجبار به رابطه جنسی غیر طبیعی، اجبار به رابطه جنسی در زمان عادت ماهانه و بیماری.

این عضو انجمن جرم شناسی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از انواع خشونت‌ها خشونت اقتصادی است یعنی رفتاری خشن در امور مربوط به اشتغال، اقتصاد، دارایی که فرد را تحت فشار و آزار و تبعیض قرار می دهد. مانند عدم پرداخت نفقه، بخل و کنترل وسواسگرانه مخارج منزل، دریافت اجباری حقوق همسر، تبعیضات و نابرابری‌های اقتصادی.

دلسوز خاکی با بیان اینکه از نظر سازمان جهانی بهداشت، خشونت خانگی پدیده‌ای جهانی است و به عنوان یکی از عوامل مهم در زندگی ناسالم به شمار می‌رود، گفت: طبق آمار این سازمان ،۳۰ درصد از زنان از سوی شریک زندگیشان خشونت را تجربه می‌کنند. آمارهای مختلف و گزارش‌های پژوهشی حکایت از این دارند که خشونت علیه زنان در کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است. در ایران نیز خشونت علیه زنان یک معضل اجتماعی است و بر اساس آماری که اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص خشونت علیه زنان در سال ۱۳۹۷ منتشر کرد، ۴۹ درصد از زنان ایرانی آزار جسمی و فیزیکی، ۲۶ درصد عاطفی، روانی و کلامی و ۲۲.۲ درصد آنها آزارهای اجتماعی و اقتصادی دیده‌اند و بر اساس آخرین آمار منتشر شده، با ظهور ویروس کرونا، در دوران قرنطینه، خشونت خانگی در جهان افزایش یافته و نرخ افزایش خشونت خانگی در ایران نیز ۳۰ درصد بوده است.

کرونا باعث افزایش خشونت خانگی شده است

وی افزود: اگرچه امروزه محققان بسیاری با تلاش شبانه‌روزی خود در پی کشف دارویی برای درمان مبتلایان به ویروس کرونا هستند و از سوی دیگر کشف واکسن برای این بیماری به منظور پیشگیری از ابتلای افراد به آن یکی از چالش‌های بشر در این روزهاست، یکی از پیامدهای ظهور این ویروس در این دوران، قرنطینه خانگی است که این خود افزایش آمار خشونت خانگی را به دنبال داشته است و خشونت خانگی را هم به عنوان چالش دیگر امروزه بشر اضافه کرده و تبدیل به بحران جدی برای تمام کشورها شده است. بنابراین تلاش برای افزایش سطح آگاهی افراد و یادگیری راهکارهای پیشگیری و مقابله با خشونت خانگی یکی از موارد ضروری است که امروزه باید در سراسر دنیا به آن توجه شود.

دلسوز خاکی ادامه داد: با توجه به آنچه بیان شد و با عنایت به اینکه هنوز دارو و واکنس لازم جهت درمان قطعی بیماری ویروس کویید۱۹ وجود ندارد و بهترین راه حل آن، پیشگیری و قرنطینه خانگی است و طبیعتاً حذف یا بسیار کم شدن روابط اجتماعی انسان‌ها و عدم امکان شرکت در مراسم‌های خانوادگی، ملی و مذهبی از یک سو و فشارهای اقتصادی وخبرهای ناگوار ناشی از ابتلا و فوت هموطنان و انسان‌ها در سراسر گیتی آن هم به صورت طولانی مدت باعث ایجاد انواع فشارهای روانی و خشونت خانگی شده و با توجه به اینکه تغییر روش وسبک زندگی ابتدا در اولین کانون زندگی یعنی خانواده اتفاق می‌افتد، طبیعی است که بیشترین و سریعترین آثار آن در خانواده و سپس در اجتماع پدیدار می‌گردد. بنابراین برای حفظ و استحکام بنیان خانواده، افزایش حسن معاشرت وجلوگیری از هرگونه آسیب و داشتن یک خانواده موفق به ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از خشونت خانگی می‌پردازیم.

۲۱ راهکار برای پیشگیری از خشونت خانگی

دلسوز خاکی با برشمردن این راهکارها گفت: با هم بودن را غنیمت شمرده و با احوالپرسی‌های پرهیجان، مکالمات تلفنی پرشور، دوستت دارم‌های مکرر، به آن اهمیت دهید، در بعد جسمی و روانی از یکدیگر پشتیبانی کنید. بی قید و شرط به همدیگر عشق بورزید و درقبال محبت ابرازی انتظار جبران نداشته باشید، عشق و محبت باید آزادانه نثار شود. به همسرتان آزادی بدهید تا خودش باشد، تفاوت‌ها را بپذیرید و به مرزهای میان یکدیگر احترام بگذارید. با یادگیری مهارت¬های ارتباطی و احترام به نظرها و عقاید یکدیگر و مشورت کردن روابط خود را بهبود بخشید.

وی ادامه داد: به هنگام اختلاف، به جای سرزنش کردن،به شناسایی مسأله و یافتن راه حل آن بپردازد و از مشاوره افراد متخصص استفاده کنید. برای رسیدن به امنیت روانی و عاطفی، داشتن صداقت، پذیرش، سعه صدر، انصاف و اعتماد متقابل را اصل اول قرار دهید. برای نیازمندی‌های یکدیگر ارزش قائل شده و در روابط کلامی، عاطفی وتصمیم‌گیری‌ها به خواسته‌های همسرتان توجه کنید. هنگامی که با مشکل و فشار روانی مواجه می شوید اولین از خود بپرسید آیا این مسأله ارزش ناراحت شدن دارد یا خیر و در ادامه از خود بپرسید که چه کاری در این وضعیت می‌توان انجام داد. با نوشتن شرحی از شرایطی که شما را خشمگین و عصبانی می‌کند بر افکار خود نظارت کنید.

این عضو انجمن جرم شناسی ادامه داد: به مشکلات خود در غلبه بر خشم توجه کنید. برای غلبه بر احساسات و تغییر الگوهای رفتاری خود از افراد مهم زندگیتان کمک بگیرید. شما با نوشتن شرحی از شرایط خشم خود می‌توانید دریابید که کی و کجا به شما افکار پرخاشگرانه دست می‌دهد و شما با شناخت این موقعیت‌ها می‌توانید با بهره گیری از فنونی مانند تنفس عمیق و آرام سازی، صحبت‌های مثبت با خود یا توقف فکر، چرخه خشمتان را از کار بیاندازید سپس برآورد منطقی از مشکلتان داشته باشید. خودتان را به جای دیگران قرار دهید این عمل چشم انداز دیگری به شما می دهد. به یاد بسپارید که همه ما انسانیم و انسان ممکن الخطاست. یادبگیرید که به هنگام خشمگین شدن بخندید و به موقعیت‌های خشم برانگیز با آرامش بنگرید. مهارت خوب گوش دادن به سخنان دیگران ارتباطات شما را بهبود می¬بخشد و شکل¬گیری احساس اعتماد بین شما و دیگران را تسهیل می‌کند. این اعتماد به شما کمک می‌کند تا برخشم خود غلبه و از شدت آن بکاهید و حتی آن را از زندگی خود حذف کنید.

دلسوزخاکی افزود: نحوه ابراز وجود را بیاموزید. ابراز وجود جانشین سازنده و راهگشای خشونت است. هرگاه شخصی شما را عصبانی کرد سعی کنید به او توضیح دهید که به چه دلیل و بنابر کدام رفتارش شما از او ناراحت و آزرده شده‌اید. اگرچه انجام چنین کاری مستلزم زیاد صحبت کردن است اما پاداش چنین کاری واقعاً ارزشمند است. طوری زندگی کنید که گویی آن روز آخرین روز زندگی شماست سریع در می‌یابید که زندگی بسیار کوتاه و ارزش خشمگینی ندارد .کسانی که شما را خشمگین نموده اند را ببخشید. با زدودن رنجش می‌بینید که بارسنگین خشم ازروی شانه هایتان برداشته می‌شود. روی یک کاغذ فواید ومضرات خشمگین بودن را در دوستون بنویسید و بسنجید بهترین نتیجه کدام است؟ سود بیشتر است یا آسیب؟

وی در ادامه با بیان اینکه به نیازهای اساسی عاطفی زن و مرد توجه کنید گفت: نیازهای اساسی عاطفی زن عبارت است از مورد عشق وعلاقه قرارگرفتن، درک شدن، مورد احترام قرار گرفتن، اعتماد داشتن و اطمینان خاطر مرد به زن است. نیازهای اساسی عاطفی مرد هم شامل این موارد می‌شود، مرد در درجه اول نیاز دارد که زن به او اعتماد کند و او را به عنوان مرد خانواده بپذیرد، از او قدرشناسی کند، به موقع او را تحسین و تشویق کند، همسرش او را تأیید کند و قبول داشته باشد. مردان زمانی که ناراحت هستند با قدم زدن و سکوت آرامش پیدا می‌کنند و زنان با توجه به ویژگی خود (تمایل به حرف زدن در موقع ناراحتی) شروع می‌کنند به سؤال پرسیدن از شوهر و علت ناراحتی را می‌پرسند و شوهر این رفتار زن را تسلط و دخالت در کارهای او می‌داند. مرد از راه گوش دادن به حرف‌های همسرش می‌تواند به گونه‌ای نیازهای عاطفی او را براورده کند و زن احساس می‌کند که مورد توجه قرار گرفته است. زن توقع دارد که وقتی به زیبایی خود و یا خانه می‌پردازد مرد با آمدن به خانه متوجه آن تغییر شود و او را تشویق کند در حالیکه مرد احساس می‌کند مطلب مهمی نیست و همین باعث احساس منفی در هر دو می¬شود.

وی افزود: مردان باید بدانند که در زمان تصمیم گیری حتما با همسر خود مشورت کنند در غیر اینصورت زن احساس بی ارزشی می‌کند. زنان نیز باید بدانند در فکر تغییر دادن همسر خود نباشند چون او احساس کوچک شدن وضعف خواهد کرد و در مقابل شما ایستادگی می‌کند. برخی سعی دارند که همسر خود را مطابق میل خود کنند این فکر کاملاً اشتباهی است زیرا هرکس باید خودش باشد نه آنچه دیگران انتظار دارند. واقعیت این است که مرد در برابر عوض کردن اخلاق و رفتارش مقاومت می‌کند اما وقتی همسرش به او اعتماد کرد و از او قدردانی کرد خودش کم کم شروع به عوض کردن اخلاق و رفتارش می‌کند. از نظر مردان رسیدن به هدف مهم است و آنچه یک مرد را خوشحال می‌کند پیشرفت در کار و رسیدن به یک موقعیت خوب است تا احساس شایستگی کند در حالی که یک زن وقتی خوشحال می‌شود که بتواند حرف‌های خود را با کسی در میان بگذارد. در واقع برای یک زن علاقه، محبت، ایجاد ارتباط و زیبایی اهمیت زیادی دارد. همچنین زنان به شرکت در مهمانی، رفتن به گردش، قدم زدن در بازار و دیدن مغازه‌ها علاقه‌مند هستند.

وی در پایان گفت: در خاتمه باید به این نکته مهم توجه نمود که انسان دارای دو بعد روانی و جسمی است و این دو مکمل یکدیگرند، همانطور که امروزه تمام تلاش بشر جهت کشف واکسن و درمان بیماری کوویید ۱۹ جهت حفظ جان و جسم به کار بسته شده است باید به آثار روحی و روانی ناشی از این بیماری نیز توجه ویژه نمود و نباید از این بعد مهم انسانی غافل شد، زیرا غفلت از این امر تبعات جبران ناپذیری برای فرد و جامعه دارد چه اینکه طبق آمار روزانه شاهد افزایش خشونت خانگی در سراسر دنیا هستیم.

← لطفاً ثبت‌نام کنید یا واردشوید و نظر خود را اضافه کنید.