به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پزشکان آن روزها نزدیک به خط مقدم دست به تیغ و جان بر کف، هر لحظه در تکاپوی نجات جان رزمنده‌ای، دیده بر هم نمی‌گذاشتند. آن روزها و این روزها ندارد، جهادگرانی که در صف اول مبارزه با ویروس کرونا سینه سپر کرده‌اند، با قدرتی که ریشه در فطرتشان دارد، بدون هیچ چشم‌داشتی خود را سرپا نگه داشته‌اند.

گذر از آن دوران طلایی و این دوران طاقت فرسا، نقاط مشترکی را تداعی می‌کند. در چهلمین سالگرد دفاع مقدس پای صحبت‌های پزشکی نشستیم که ایثارگرانه در میدان‌های جنگ حضور داشت و به آموزش و خدمت رسانی مشغول بود.

دکتر ایرج فاضل - فوق تخصص جراحی عروق و تروما، عضو هیئت علمی و استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سخنان خود را با این جمله آغاز می‌کند: "جنگ تحمیلی هشت ساله اثرات عمیقی بر همه جنبه‌های مملکت گذاشت."

او هشت سال دفاع مقدس را نقطه عطفی در حرفه پزشکی می‌داند و می گوید: یکی از قسمت‌هایی که تحول جدی پیدا کرد، حوزه پزشکی بود، به خصوص دوره‌ای که مربوط به خدمت رسانی به رزمندگان می‌شد. جراحان مملکت ما در شروع جنگ جراحان بسیار پیشرفته و توانایی بودند، اما هیچگونه تجربه‌ای از زخم گلوله نداشتند. خود من در تمام طول تحصیل پزشکی تنها یک فرد گلوله خورده در بیمارستان سینا دیدم، آن زمان انترن بودم.

جزئیاتی از آن روز را به خاطر می آورد و می گوید: یک افسر ارتش خودکشی کرده بود، گلوله‌ای به سر خودش شلیک کرده بود، او را به بیمارستان آوردند، همانطور با برانکارد وسط سالن ماند تا جان خود را از دست داد. هیچ کس اینچنین مجروحی ندیده بود! البته من دوره جراحی را در آمریکا آموزش دیده بودم، آمریکا زخم گلوله فراوان دیده می‌شد و هر شب در هر اورژانسی یک یا چند زخمی گلوله می‌آوردند و این مسئله عادی بود.

رشته کلامش را به خاطرات جنگ می‌بافد و ادامه می دهد: مشکل دیگر آن دوران این بود که فاصله زمانی زیادی طول می‌کشید تا مجروحین را به بیمارستان برسانند. مثلا اگر یک رگ پای رزمنده‌ای قطع می‌شد این زمان بیش از آن بود که بیمار بتواند تحمل کند وقتی به بیمارستان می‌رسید دیگر ترمیم رگ فایده‌ای نداشت و مجبور بودیم اندام را قطع کنیم.

ادامه می دهد: این مشکلات جدی در آغاز جنگ وجود داشت. حرکت اساسی به کمک طب رزمی سپاه و ارتش به این ترتیب عملی شد که برعکس جنگ‌های دنیا، پیش از آن زمان یک اورژانس در ۲۰ کیلومتری خط آتش و یک بیمارستان در ۱۵۰ کیلومتری خط آتش بود و بعد بیمارستان‌های شهرستان‌ها قرار داشتند، ولی این روال در ایران برعکس شد. بیمارستان‌ها را پشت خط آتش در فاصله نزدیک، زیر زمین ساختند؛ به طوری که اگر بمباران می‌شد، امن بود. جراحت‌های سنگین را در این بیمارستان‌ها، جراحی می‌کردیم، جراحت‌های سبک‌تر را هم به بیمارستان‌های دورتر می‌بردیم.

وی می گوید: این روال، تغییرات شگفت‌انگیزی ایجاد کرد و فکر می‌کنم جان هزاران هزار مجروح را نجات داد. همین کاری که برای اولین بار در این کشور انجام شد و موفق بود. یکی از علل موفقیتش هم همکاری گسترده و وسیع و جانفشانی گروه‌های پزشکی در همه رده‌ها بود.

ادامه می دهد:حضرت امام... مکثی می‌کند و ادامه می‌دهد: این شخصیت بزرگ تاریخی، به کرات به دلایل مختلف خدمتشان رسیدم که بیشتر با محوریت پزشکی بود. حضرت امام شخص سالمی بودند و بدن نیرومندی داشتند و مشکلات جراحی‌شان جزئی بود. یکی از مسائلی که ایشان را در یک زمانی رنج می‌داد، ناخن‌های پایشان بود، در گوشت فرور فته و مشکل زا شده بود. در سن بالا به دلیل زخامت ناخن امری عادی است. درمان‌های معمول را انجام دادیم فرمودند اثری نکرده و اذیت می‌کند. گفتم پس چاره ای نداریم باید ناخن را برداریم، فرمودند بردارید. گفتم زمانش را تعیین کنید، گفتند همین حالا. با خودشان در بیمارستان بقیه الله شماره ۲ قدم زدیم که نزدیک بیت بود و حاج احمد خدا بیامرز هم بودند، انگشت را بی‌حس کردیم و هر دو طرف ناخن‌های شست پا را برداشتیم و راحت شدند، در حین جراحی حتی خم به ابرو نیاوردند. البته بعدش هم جراحی بزرگ ایشان قبل از فوتشان انجام شد که بارها در این مصاحبه‌ها از آن صحبت شده بود.

دلش می‌خواهد باز هم از میدان جنگ بگوید، از جانفشانی فرشتگان سپیدپوش در چاردیواری امن آن روزها و می افزاید: به یاد دارم شهید رهنمون عزیز در حال ساخت یکی از بیمارستان‌های پشت خط آتش بین آبادان و اهواز بود. با سردار فتحیان برای بازدید رفتیم. یکی از مسائلی که من همیشه شکایت داشتم این بود که دوش آب در این بیمارستان‌ها کم بود، با توجه به اینکه غالبا جراحان در زمان جراحی سرتا پا خونی می‌شدند و نیاز به آب داشتند. شهید رهنمون با خوشحالی به من خبر داد که اینجا تا دلتان بخواهد دوش ساختیم و حمام ساختیم، این عزیز با خوشرویی همه جا را به ما نشان داد و نمی‌دانست این مشهد خودش است که ساخته می‌شود.

او ادامه می‌دهد: دو هفته بعد وقتی حمله شروع شد، یک روز صبح در تاریک و روشنی صبح، در دو سوله نزدیک هم استراحت کرده بودیم، برای وضو گرفتن و نماز صبح بیرون رفتیم، همه با هم شوخی میکردیم، وقتی برگشتیم دکتر رهنمون و دو سه نفر دیگر به سوله بغل رفتند. می‌دانستیم تاریک و روشن صبح و عصر یک نوبت بمباران می‌شد. بعد از چند دقیقه یک موشک به سمت سوله دکتر رهنمون خورد و منفجر شد، ۴ قدمی سوله ما. من بلافاصله رفتم آنجا. این یکی از تلخترین خاطرات من است. دکتر رهنمون نمونه بینظیر از جانفشانی و خلوص بود و لبخندی داشت که هیچ وقت در هیچ شرایطی صورتش را ترک نمی کرد.

او در خصوص تفاوت آن دوران با شرایط بحرانی کنونی، می گوید: فرق میکند که دشمن مرئی باشد یا نا مرئی؛ وقتی دشمن مرئی است تاکتیک‌ها و شکل مبارزه‌اش را همه بلدن؛ کار آسان‌تر است. با دشمن نامرئی جنگ کردن بسیار مشکل است. ویروس کرونا یک وضعیتی در دنیا به وجود آورده که سابقه ندارد، ما اپیدمی‌ها و پاندمی‌ها در تاریخ داشتیم، اما این ویروس دنیا را از پا در آورده و آثار آن سالهای سال خواهد ماند و تحولاتی را در دنیا به وجود می‌آورد که سابقه ندارد. تمام آن هم به دلیل ویژگی‌های ویروس، نحوه انتقالش و میزان مرگ و میر آن و شکل مبارزه که کمی زحمت زا برای مردم است و ناچار باید رعایت شود.

در جمع بندی سخنانش می گوید: طب بدون اخلاق بی معنی است؛ بنابراین در طب رعایت اخلاق الزامی است؛ حتی اگرهیچ جای دیگر رعایت نشود؛ چون با جان و نوامیس مردم سروکار دارد. مروت داشتن با مریض در هر شرایطی هم از اوجب واجبات است. دوم اینکه می‌شود خیلی از جاهای دنیا رفت و علم آموخت و طبق توصیه شرعی، ما هم موظف هستیم حتی به چین برویم و علم را یاد بگیریم، ولی یادمان نرود که هیچ جا برای زندگی، مملکت خود ما نمی‌شود. ما در این کوچه باغ‌ها بزرگ شدیم و در این مملکت نفس کشیدیم. آرزوی من این است که در این مملکت هم به زیر خاک بروم و تمام عمرم صرف خدمت به هموطنان شود. هیچ چیزی شیرین‌تر و بازدهی بیشتری از کمک به هم میهنان ندارد، لذت دارد و امیدواریم خدا این توفیق را نصیب همه کند.